ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Αθήνα, 27 Ιουλίου 2010
Οι ελληνικές αρχές πρέπει να αναθεωρήσουν αμέσως την πολιτική τους να φυλακίζουν παράτυπους μετανάστες και αιτούντες άσυλο, περιλαμβανομένων πολλών ασυνόδευτων παιδιών, υποστήριξε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία με νέα έκθεσή της.
Η έκθεση Ελλάδα: Συστηματική κράτηση παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο σε υποτυπώδεις συνθήκες τεκμηριώνει τη μεταχείριση μεταναστών και αιτούντων άσυλο, πολλοί εκ των οποίων κρατούνται σε ακατάλληλες συνθήκες, σε σταθμούς συνοριακής φύλαξης και κέντρα κράτησης μεταναστών, με ανύπαρκτη ή περιορισμένη πρόσβαση σε νομική, κοινωνική και ιατρική βοήθεια.
«Οι αιτούντες άσυλο και οι παράτυποι μετανάστες δεν είναι εγκληματίες. Ωστόσο, οι ελληνικές αρχές τους μεταχειρίζονται σαν να ήταν, παραβλέποντας τα δικαιώματά τους με βάση το διεθνές δίκαιο. Επί του παρόντος, οι μετανάστες τίθενται αυτομάτως υπό κράτηση, χωρίς να εξετάζεται αν αυτό το μέτρο είναι αναγκαίο. Η κράτηση αιτούντων άσυλο και μεταναστών βάσει του παράτυπου καθεστώτος τους θα έπρεπε πάντα να αποτελεί έσχατο μέτρο», δήλωσε η Νίκολα Ντάκγουορθ, Διευθύντρια Προγράμματος Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας.
Στην Ελλάδα, η κράτηση πριν την απέλαση μπορεί να διαρκέσει έως έξι μήνες για αιτούντες άσυλο και παράτυπους μετανάστες. Επίσης, η ελληνική νομοθεσία καθιστά την παράνομη είσοδο και έξοδο από τη χώρα ποινικό αδίκημα. Κάθε χρόνο, φθάνουν στην Ελλάδα δεκάδες χιλιάδες παράτυποι μετανάστες και αιτούντες άσυλο. Η συντριπτική πλειονότητα αιτούντων άσυλο και ατόμων που διαφεύγουν από χώρες που μαστίζονται από πόλεμο φθάνουν στη χώρα μέσω των ελληνοτουρκικών χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων. Είναι κυρίως Αφγανοί, Σομαλοί, Παλαιστίνιοι, Ιρακινοί και Ερυθραίοι.
«Έπειτα από ένα συχνά επικίνδυνο ταξίδι, οι μετανάστες καταλήγουν σε κέντρα κράτησης χωρίς πρόσβαση σε δικηγόρο, διερμηνείς ή κοινωνικούς λειτουργούς. Ως αποτέλεσμα, η κατάστασή τους δεν αξιολογείται σωστά και πολλοί που χρήζουν διεθνούς προστασίας ενδέχεται να αποστέλλονται πίσω στα μέρη από τα οποία διέφυγαν, ενώ άλλοι ενδέχεται να στερούνται κατάλληλη περίθαλψη και υποστήριξη» , δήλωσε η Νίκολα Ντάκγουορθ.
Οι παράτυποι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο δεν ενημερώνονται για τη διάρκεια της κράτησής τους ή για το μέλλον τους. Μπορεί να κρατούνται επί παρατεταμένες χρονικές περιόδους σε εγκαταστάσεις όπου επικρατεί συνωστισμός και όπου ασυνόδευτοι ανήλικοι κρατούνται μαζί με ενήλικες. Εκείνοι που κρατούνται έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη και είδη υγιεινής.
Λίγοι αιτούντες άσυλο αναγνωρίζονται ως πρόσφυγες από τις ελληνικές αρχές. Από τις περισσότερες από 30.000 αιτήσεις ασύλου που εξετάστηκαν το 2009, μόνο 36 έλαβαν καθεστώς προσφυγικής προστασίας, ενώ 128 έλαβαν καθεστώς επικουρικής προστασίας.
Στη συντριπτική πλειονότητα των κέντρων κράτησης που επισκέφθηκαν εκπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας, οι συνθήκες κυμαίνονταν από ανεπαρκείς έως κακές. Οι κρατούμενοι μίλησαν στη Διεθνή Αμνηστία για περιπτώσεις κακομεταχείρισης από λιμενοφύλακες και αστυνομικούς.
Η διάρκεια και οι ακατάλληλες συνθήκες κράτησης προκάλεσαν τη διαμαρτυρία παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο στη Βέννα, στη βορειοανατολική Ελλάδα, τον Φεβρουάριο του 2010. Ομοίως, τον Απρίλιο του 2010, παράτυποι μετανάστες προχώρησαν σε απεργία πείνας στο νησί της Σάμου, για να διαμαρτυρηθούν για τη διάρκεια κράτησής τους.
«Η κράτηση δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως εργαλείο για τον έλεγχο της μετανάστευσης. Οι αρχές οφείλουν να καταδείξουν σε κάθε ατομική περίπτωση ότι μια τέτοια κράτηση είναι αναγκαία και ανάλογη προς το στόχο που πρόκειται να επιτευχθεί και ότι τα εναλλακτικά μέτρα δεν θα είναι αποτελεσματικά», δήλωσε η Νίκολα Ντάκγουορθ.
Η Διεθνής Αμνηστία πιστεύει ότι τα σχέδια που καταρτίζονται από τις ελληνικές αρχές για την ίδρυση κέντρων υποδοχής και καταγραφής πρέπει να περιλαμβάνουν εναλλακτικές προσεγγίσεις, όπως τη λειτουργία ανοιχτών ή ημι-ανοιχτών κέντρων για εκείνους που φθάνουν στη χώρα.
Οι αρχές χρειάζεται να διασφαλίσουν ότι οι παράτυποι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο που φθάνουν σε εκείνα τα κέντρα έχουν πρόσβαση σε δωρεάν νομική βοήθεια, σε διερμηνεία από γλώσσες που κατανοούν, καθώς και σε ιατρική περίθαλψη.
Περιπτώσεις
Μια οικογένεια αιτούντων άσυλο από το Αφγανιστάν συνελήφθη τον Δεκέμβριο του 2008 για απόπειρα εξόδου από την Ελλάδα με πλαστά έγγραφα. Το ποινικό δικαστήριο επέβαλε στους ενήλικες εξάμηνη ποινή με αναστολή, πρόστιμο 3.000 ευρώ και διέταξε τη δικαστική απέλασή τους. Σύμφωνα με αναφορές, η οικογένεια δικάστηκε χωρίς την παρουσία δικηγόρου ή διερμηνέα. Φέρεται ότι κρατήθηκαν επί τέσσερις μήνες υπό ανεπαρκείς συνθήκες, ενώ η μητέρα και η κόρη στη συνέχεια χωρίστηκαν από την υπόλοιπη οικογένεια. Η οικογένεια δεν κατάφερε να κάνει αίτηση για άσυλο μέχρι τη μεταφορά τους από το σταθμό συνοριακής φύλαξης, όπου κρατήθηκαν επί τέσσερις μήνες, στις εγκαταστάσεις της φυλακής. Η μητέρα και η κόρη της παρέμειναν υπό κράτηση επί 15 μήνες (αποφυλακίστηκαν τον Μάρτιο του 2010), αποκλειστικά για το σκοπό της επιβολής της δικαστικής απέλασης της μητέρας.
Ο S., ένας 16χρονος Αφγανός ασυνόδευτος ανήλικος, έφθασε στην Ελλάδα τον Νοέμβριο του 2009. Συνελήφθη στην Αθήνα στα μέσα Νοεμβρίου και καταδικάστηκε για οπλοκατοχή, όταν η αστυνομία ανέφερε ότι βρήκε επάνω του ένα μικρό μαχαίρι. Οι αστυνομικές αρχές είχαν καταχωρήσει τον S. ως ενήλικα (ηλικίας 26 ετών) και δικάστηκε ως ενήλικας, καταδικάστηκε σε φυλάκιση ενός μήνα και του επιβλήθηκε πρόστιμο. Κρατήθηκε με ενήλικες τόσο ως μέρος της ποινής φυλάκισής του, όσο και αργότερα, αναμένοντας την απέλασή του μέχρι τις αρχές Ιανουαρίου του 2010. Ως χώρα προέλευσής του καταχωρήθηκε το Ιράν αντί για το Αφγανιστάν. Ο S. δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι, εξαρχής, είχε αναφέρει την πραγματική του ηλικία στις αρχές. Ο S. δήλωσε επίσης ότι δεν του είχε παρασχεθεί δικηγόρος στη διάρκεια της δίκης του και δεν ήταν σε θέση να επικοινωνήσει με την οικογένειά του από τη φυλακή, επειδή δεν είχε χρήματα για να αγοράσει κάρτα τηλεφώνου. Ο S. αποφυλακίστηκε στα τέλη Δεκεμβρίου 2009 και εξήλθε με επίσημη ειδοποίηση που του ζητούσε να εγκαταλείψει τη χώρα εντός 30 ημερών.
Δείτε επίσης:
Η παγίδα «Δουβλίνο II»: Μεταφορές αιτούντων άσυλο προς την Ελλάδα, Μάρτιος 2010
Παράτυποι μετανάστες και αιτούντες άσυλο: Εναλλακτικά μέτρα στην κράτηση των μεταναστών, Απρίλιος 2009
Ελλάδα: Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας – Τα δικαιώματα αλλοδαπών και μειονοτήτων παραμένουν στο ημίφως, Οκτώβριος 2005
Γραφείο Τύπου και Προβολής
Πηγή "Amnesty International"
